Banjaluka Geografski položaj i saobraćajne veze

Banjaluka se nalazi na 44 stepenu 46 minuti 27 sekundi sjeverne geografske širine i 17 stepeni 11 minuta 44 sekunde istočne geografske dužine.
Svega četrdesetak kilometara od rijeke Save povezana je sa Evropom drumskim, željezničkim i avionskim pravcima. Povezana je autoputem Banjaluka-Gradiška i u toku je izgradnja novog mosta na Savi koji predstavlja usko grlo prema putnom pravcu E70.
Dovoljno je sat vremena da iz centra Banjaluke izbije na ovu kičmu južne Evrope; koja povezuje zapad Španije, sa krajnjim istokom Evrope, Turskom i dalje Gruzijom.

Banjaluka je povezana autoputem sa Dobojem, a u toku je izgradnja autoputa prema Bijeljini koji treba da poveže Banjaluku sa Beogradom preko Drine.

Banjaluka leži na obalama Vrbasa, na 153 m nadmorske visine, zahvatajući južni rub kotline, koja se pruža u pravcu jugozapad-sjeveroistok. Čitava kotlina dužine 15 km, čija širina ne prelazi 5 km, okružena je brdima i brežuljcima tercijerne starosti. Sa jugoistočne strane na ovu kotlinu nastavlja se dolina Vrbanje, desne pritoke Vrbasa, koji teče gotovo po sredini grada. Prema jugu uzdižu se planine Manjača i Čemernica koje razdvaja kanjon Vrbasa.

Raskrsnica je drumskog saobraćaja i prolazna tačka mnogih željezničkih pravaca, sa aerodromom, Banjaluka je i čvorište koje omogućava vezu sa cijelim svijetom. To je prepoznato od davnina, tako su na prostoru grada pronađeni ostaci starog rimskog puta od Splita (Salone) do Gradiške (Servitium).

Prva željeznička pruga u Bosni je izgrađena upravo od Banjaluke do Dobrljina.

Mada se ne može reći da se nalazi u srcu Evrope, Banjaluka se nalazi u blizu svih glavnih putnih i saobraćajnih pravaca, tako da se u nju brzo i lako stiže.Uz povoljnu klimu i povoljan položaj je imao za posljedicu da se na prostoru današnje Banjaluke bilježe tragovi civilizacije od najranijih vremena.