- Na raskršću Istoka i Zapada
- Pravoslavna crkva
- Katolička crkva
- Islamska vjerska zajednica
- Banjalučke znamenitosti
Ostale vjerske zajednice u Banjaluci
Sem tri glavne religije, u Banjaluci su se, kroz istoriju i danas, pojavljivale i djelovale i različite manje crkve i vjerske zajednice.
Najznačajniji i najmnogobrojniji bila je jevrejska zajednica.
Jevreji Sefardi, s Iberijskog poluotoka, u Banjaluku su počeli dolaziti u XIX vijeku, a prvu sefardsku vjersku opštinu osnovali su 1848. godine a potom i svoj hram.
Prvu sinagogu, drvene konstrukcije, podigli su na lijevoj obali rijeke Crkvene, na mjestu današnje gradske tržnice.
Krajem perioda turske okupacije, odnosno s početka austrougarske okupacije, dolazi do povećanog broja doseljavanja Jevreja Aškenazi, s područja Austrougarske monarhije. Jevreji Aškenazi su svoju opštinu osnovali oko 1884. godine. i u to vrijeme su podigli i organizovali i svoju prvu sinagogu.
Najznačajniji i najmnogobrojniji bila je jevrejska zajednica.
Jevreji Sefardi, s Iberijskog poluotoka, u Banjaluku su počeli dolaziti u XIX vijeku, a prvu sefardsku vjersku opštinu osnovali su 1848. godine a potom i svoj hram.
Prvu sinagogu, drvene konstrukcije, podigli su na lijevoj obali rijeke Crkvene, na mjestu današnje gradske tržnice.
Krajem perioda turske okupacije, odnosno s početka austrougarske okupacije, dolazi do povećanog broja doseljavanja Jevreja Aškenazi, s područja Austrougarske monarhije. Jevreji Aškenazi su svoju opštinu osnovali oko 1884. godine. i u to vrijeme su podigli i organizovali i svoju prvu sinagogu.
Hram Aškenazi Jevreja iz 1902.
Izgled Jevrejskog kulturnog centra u bivšoj ulici kneza Pavla - sadašnjoj Jevrejskoj, uništen u Drugom svjetskom ratu
Izgradnju druge sefardske sinagoge vodio je prvi rabin sefardske opštine, rabin Jozef Nahmijas. Ona je izgrađena krajem 1880. godine u Jukićevoj ulici u
samom centru grada. U sastavu sinagoge nalazio se i meldar, niža jevrejska škola, a preko puta jevrejska opština i stan za rabina.
Za ovu sinagogu vezana je jedna zanimljivost koja se odnosi na položaj Aron (h)a kodeša (kovčeg), ormara u kojem se čuvaju svici Tore, a koji prema tradiciji mora biti okrenut prema Jerusalimu, kod Sefarda na južnoj, a kod Aškenaza na istočnoj strani. Prema predanju hadži Rafe Poljokana, gradnju sinaoge je tehnički bilo moguće dovršiti jedino tako da kovčeg bude okrenut prema istoku. Zatražen je savjet od Sarajevskog rabinata i oni su dozvolili da kovčeg ostane na istočnoj strani.
Aškenazi su u periodu između 1900. i 1902. godine podigli svoju sinagogu koja je bila izuzetne ljepote. Bila je izgrađena na Carskom drumu, današnja ulica Mladena Stojanovića, gdje se nalazi zgrada Crvenog krsta. Služila je do Drugog svjetskog rata, kada je i srušena.
Za ovu sinagogu vezana je jedna zanimljivost koja se odnosi na položaj Aron (h)a kodeša (kovčeg), ormara u kojem se čuvaju svici Tore, a koji prema tradiciji mora biti okrenut prema Jerusalimu, kod Sefarda na južnoj, a kod Aškenaza na istočnoj strani. Prema predanju hadži Rafe Poljokana, gradnju sinaoge je tehnički bilo moguće dovršiti jedino tako da kovčeg bude okrenut prema istoku. Zatražen je savjet od Sarajevskog rabinata i oni su dozvolili da kovčeg ostane na istočnoj strani.
Aškenazi su u periodu između 1900. i 1902. godine podigli svoju sinagogu koja je bila izuzetne ljepote. Bila je izgrađena na Carskom drumu, današnja ulica Mladena Stojanovića, gdje se nalazi zgrada Crvenog krsta. Služila je do Drugog svjetskog rata, kada je i srušena.
Broj Jevreja prema rezultatima Austrijskih popisa
Broj Jevreja poslije II svjetskog rata
Krajem 1936. godine, sagrađena je nova sinagoga koju je osveštao vrhovni nadrabin Kraljevine Jugoslavije, Isak Alkalaj, zajedno sa banjalučkim rabinima
Konom i Atijasom i bihaćkim rabinom. U sklopu sinagoge napravljen je jevrejski kulturni dom, što je činilo jedinstvenu arhitektonsku sredinu.
Sefardski kulturni centar postao je mjesto okupljanja ne samo sefarda nego i aškenaza, koji su u njemu prepoznali svoju nadu u bolje sutra. Jevrejski kulturni centar imao je, osim učionice za nižu jevrejsku školu, čitaonicu sa bibliotekom, vijećnicu, prijemni salon, veliku svečanu dvoranu, više kancelarija i stan za rabina.
Zanimljivo je da ne postoji ni jedna fotografija koja je sačuvana. Postoje crteži i projekat sinagoge.
U toku drugog svjetskog rata dolazi do pogroma i uništenja gotovo svih Jevreja tako da ih danas u Banjaluci živi nekoliko desetina.
U periodu rata od 1992. do 1995. godine, dolazi do naglog buđenja svijesti o nacionalnoj pripadnosti kod većine članova Jevrejske opštine Banjaluka i do želje za potvrdom vlastitog identiteta, a to je podstaknuto velikom brigom i humanitarnom pomoći od strane Svjetske jevrejske zajednice, čijom cedakom je bio omogućen opstanak i ostanak Jevrejske opštine Banjaluka.
Tako Jevrejska opština početkom 2007. godine, broji 80 članova sa tendencijom stalnog rasta.
Udruženje Jevreja Banja Luka osnovano je 2002 godine.
2014. je svečano otvoren Јevrejski kulturni centar "Arie Livne". Unutar objekta izgrađena je i mala sinagoga.
Sefardski kulturni centar postao je mjesto okupljanja ne samo sefarda nego i aškenaza, koji su u njemu prepoznali svoju nadu u bolje sutra. Jevrejski kulturni centar imao je, osim učionice za nižu jevrejsku školu, čitaonicu sa bibliotekom, vijećnicu, prijemni salon, veliku svečanu dvoranu, više kancelarija i stan za rabina.
Zanimljivo je da ne postoji ni jedna fotografija koja je sačuvana. Postoje crteži i projekat sinagoge.
U toku drugog svjetskog rata dolazi do pogroma i uništenja gotovo svih Jevreja tako da ih danas u Banjaluci živi nekoliko desetina.
U periodu rata od 1992. do 1995. godine, dolazi do naglog buđenja svijesti o nacionalnoj pripadnosti kod većine članova Jevrejske opštine Banjaluka i do želje za potvrdom vlastitog identiteta, a to je podstaknuto velikom brigom i humanitarnom pomoći od strane Svjetske jevrejske zajednice, čijom cedakom je bio omogućen opstanak i ostanak Jevrejske opštine Banjaluka.
Tako Jevrejska opština početkom 2007. godine, broji 80 članova sa tendencijom stalnog rasta.
Udruženje Jevreja Banja Luka osnovano je 2002 godine.
2014. je svečano otvoren Јevrejski kulturni centar "Arie Livne". Unutar objekta izgrađena je i mala sinagoga.
Ukrajinci dolaze krajem 19. i početkom 20. stoljeća iz Zapadne Galicije u današnjoj Ukrajini.
Ukrajina je vjerski, pravoslavna zemlja, a ovdje doseljeni Ukrajinci su većinom grkokatolici (98%), dok ih je svega 2% pravoslavne vjeroispovijesti, koji su smješteni u Hrvaćanima.
Prema crkvenim podacima Ukrajinci su se prestali doseljavati oko 1935. godine u BiH. 1910. godine osnovana je Banjalučka parohija sa sjedištem u Kozarcu koja je obuhvatala vjernike nastanjene na teritoriji Banjaluke, ali i sadašnjih opština Laktaši, Gradiška i Prijedor. Zemljište u Banjaluci kupljeno je 1930. godine gdje je godinu dana kasnije osveštana i prva crkva koja je srušena 1944. godine prilikom bombardovanja u Drugom svjetskom ratu.
Bosanskohercegovački Vikarijat je u sastavu Križevačke eparhije koja u sebi okuplja vjernike grkokatolike Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine.
Uoči Drugog svjetskog rata u Bosni i Hercegovini je bilo oko 12.000 Ukrajinaca, uglavnom naseljeni na području Republike Srpske u mjestima Banjaluka, Prnjavor, Kozarac-Trnopolje, Derventa, Laktaši, Gradiška i Srbac.
Pretpostavlja se da je broj Ukrajinaca u odnosu na 1991. godinu, prepolovljen. Danas u Banjaluci danas ima tristotinjak ukrajinskih porodica i prema procjeni sveštenika sa terena taj broj realno je negdje oko 3000.
1998. godine je postavljen i osveštan temelj crkve i parohijskog doma, a sa daljim radovima na hramu se nastavilo i poslije 2008. godine, kada je počela sa radom i službom božijom..
Banjaluku krase brojni vjerski hramovi, a novosagrađena ukrajinski Hram Hrista Carja poznat i kao „Plava crkva“, postao jei turistička atrakcija, U neobično kratkom vremenu postao je jedan od prepoznatljivih simbola grada.
Glavni hram ukrajinske grkokatoličke parohije Hrista Carja u Banjaluci
Ukrajina je vjerski, pravoslavna zemlja, a ovdje doseljeni Ukrajinci su većinom grkokatolici (98%), dok ih je svega 2% pravoslavne vjeroispovijesti, koji su smješteni u Hrvaćanima.
Prema crkvenim podacima Ukrajinci su se prestali doseljavati oko 1935. godine u BiH. 1910. godine osnovana je Banjalučka parohija sa sjedištem u Kozarcu koja je obuhvatala vjernike nastanjene na teritoriji Banjaluke, ali i sadašnjih opština Laktaši, Gradiška i Prijedor. Zemljište u Banjaluci kupljeno je 1930. godine gdje je godinu dana kasnije osveštana i prva crkva koja je srušena 1944. godine prilikom bombardovanja u Drugom svjetskom ratu.
Bosanskohercegovački Vikarijat je u sastavu Križevačke eparhije koja u sebi okuplja vjernike grkokatolike Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine.
Uoči Drugog svjetskog rata u Bosni i Hercegovini je bilo oko 12.000 Ukrajinaca, uglavnom naseljeni na području Republike Srpske u mjestima Banjaluka, Prnjavor, Kozarac-Trnopolje, Derventa, Laktaši, Gradiška i Srbac.
Pretpostavlja se da je broj Ukrajinaca u odnosu na 1991. godinu, prepolovljen. Danas u Banjaluci danas ima tristotinjak ukrajinskih porodica i prema procjeni sveštenika sa terena taj broj realno je negdje oko 3000.
1998. godine je postavljen i osveštan temelj crkve i parohijskog doma, a sa daljim radovima na hramu se nastavilo i poslije 2008. godine, kada je počela sa radom i službom božijom..
Banjaluku krase brojni vjerski hramovi, a novosagrađena ukrajinski Hram Hrista Carja poznat i kao „Plava crkva“, postao jei turistička atrakcija, U neobično kratkom vremenu postao je jedan od prepoznatljivih simbola grada.
Glavni hram ukrajinske grkokatoličke parohije Hrista Carja u Banjaluci
Prije Drugog svjetskog rata u Banjaluci i okolici bila je i značajna evangelistička crkva. Nju su činili uglavnom Slovaci i Nijemci. Njemačka evangelistička kršćanska zemaljska crkva A.V. i opština građena 1895. godine. Nalazila se u Kaiserstrasse, kod parka Mladen Stojanović.
Danas u Banjaluci djeluje adventistička crkva sa nekoliko stotina vjernika. Adventistička crkva u Docu.
mojTim se zahvaljuje posjetiocima i poziva ih na saradnju
Last update February 2021.
Najljepšem gradu
