Banjalučki ćevap ili američka pljeskavica?
Prema najavama MekDonals se vraća u Banjaluku. Navodno, trebao je biti otvoren
još preklani (2020), ali je projekt odložen zbog pandemije koronavirusa.
Korona virus prošao, MekDonalds nije došao.
Ćevap caruje.
Ljubitelji tradicionalne hrane i prehrane, prepoznaju istorijsku pobjedu udruženih snaga bureka i ćevapa, kojima ni korona ništa ne može.
Podržavamo
antiMek kampanju sa dva provjerena slogana:
“Ćevap i burek – dva oka u glavi”.
“Život damo, ćevap ne damo.”
Od 2018
Banjalučki ćevap je na listi nematerijalnog kulturnog nasljeđa Republike Srpske.
Na prelimenarnoj listi nematerijalne kulturne baštine BiH
(vidi preliminarnu listu)
banjalučki ćevap je nominiran i za UNESCO-ovu listu nematerijalnog kulturnog naslijeđa.
Doduše nalazi se (nezasluženo) tek na 27 od 34 pozicije, koje su prosljeđene Unesku. Ispred njega od jela je samo
Puračka ćaska, koju nisam probao, pa ne bih ni komentarisao.
Znaš li koja je razlika između banjalučkog i drugih ćevapa?
Znam.
Koja?
Pa, banjalučki je bolji.
Al` se ovdje dobro jede - BL gastro ponuda
Rijetki su gradovi koji su prepoznatljivi po jelu, a Banjalučani Vas
pozivaju na:
Banjalučki ćevap, Banjalučku lepinju, Banjalučki odrezak, Banjalučke
ražnjiće, Krajiške pole, Bunjgur, Potkozarsku ljevušu, Kozaračku pitu,
Trapist sir, Banjalučko pivo, Banjalučke bombone, Vrbaskog lipljena
i još ponešto.
Može da se dobro pojede, ali i na brzinu i
s`nogu. Pica i hamburger se
neuspješno bore sa burekom i ćevapima. Uostalom i MekDonals je priznao da se u
Banjaluci nije snašao. 2015 poslije poslije nekoliko godina rada
MekDonalds je napustio teritoriju grada prepustivši ga ćevapima. MekDonals
se povukao, a mi se nadamo da to nije samo strateški manevar.
Grad Banjaluka - Opšti podaci, potencijali i teritorijalna organizacija -
Banjaluka je najveći grad, kao i privredni, kulturni i politički centar
Republike Srpske i drugi grad po veličini u Bosni i Hercegovini. Opština
Banjaluka prostire se na brdskim i brdsko-planinskim terenima.
Oko 53% ukupnih površina otpada na poljoprivredne površine... Grad je
podjeljen na 54 mjesne zajednice... Na području grada čija je površina 1230
km2, po zvaničnim procjenama živi oko 240.000 stanovnika.
Položaj Banjaluke
Banjaluka se nalazi na 44 stepenu 46 minuti 27 sekundi sjeverne geografske
širine i 17 stepeni 11 minuta 44 sekunde istočne geografske dužine.
Raskrsnica je drumskog saobraćaja i prolazna tačka mnogih željezničkih
pravaca, sa aerodromom, Banjaluka je i čvorište koje omogućava vezu sa
cijelim svijetom.
Klima Banjaluke
Na klimatsku sliku Banjaluke, odnosno sjevernog Balkana, u prvom redu utiču
struje suptropskog pojasa, visokog vazdušnog pritiska i subpolarnog pojasa,
niskog vazdušnog pritiska, što ima za posljedicu smjenu polarnih i tropskih
vazdušnih masa.
Klima banjalučke regije je umjereno kontinentalna, sa srednja godišnja
temperatura vazduha je 10,5°C.
Istorijski presjek razvoja grada
Još od paleolitskog perioda uz Vrbas su se na obje njegove strane razvijale
naseobine različitih plemena koja su se u ovoj dolini zadržavala, živjela i
razvijala...
Ime Banjaluka prvi put se spominje u povelji kralja Ladislava (Vladislava)
II Jagelonca upućenoj lokalnim zapovjednicima pograničnih gradova, 6.
februara 1494. godine.
Godine 1908. Banjaluka je dobila javni gradski vodovod, pa se uz
elektrifikaciju, željeznicu, poštu, i telegraf, koji je ranije dobila s
pravom počinje smatrati evropskim gradom.
Istorijska skica zamjenjena je vremenskom osom; Pogledajte TimeLine koja vas vodi
kroz Banjaluku
od praistorije do vremena Korone.
Vijek i po modernog zdravstva u Banjaluci
Dolaskom Austrije stižu, prvo vojni, a potom i civilni doktori školovani u
Evropi. Prva bolničke zgrade sagrađena 1892. na bolničkom kompleksu od oko
17 dunuma, sagrađen je 1897. u njenoj pozadini jedan omanji paviljon za
umobolne, a 1910. jedna kućica za odjel zaraznih bolesti.
Danas je u Banjaluci prisutan tzv. model urbanih sredina, koji predviđa
mrežu poliklinike, opšte medicine, urgentne bolnice i specijalističke
zdravstvene zaštite. U Univerzotetskom Kliničkom centru Republike Srpske zaposleno je oko 2.500
zdravstvenih radnika, od toga oko 560 ljekara, stomatologa i farmaceuta, a
među njima oko 350 specijalista raznih struka.
U zdravstvenim ustanovama grada zaposleno je oko 600 ljekara tako da
statistički prosjek govori da jedan ljekar obezbjeđuje zdravstvenu zaštitu
za 366 stanovnika.
I u zdravstvu je sve više privatnih klinika.
Školstvo u Banjaluci
Banjaluka je značajan školski centar.
Pred kraj turske vladavine bilo je nekoliko pokušaja obrazovnih reformi.
Tako je Omer–paša Latas 1851. godine dijelom je proveo i školsku reformu,
otvaranjem škola izvan vjerskih institucija. Do tada je obrazovanje bilo
rezervisano za odabrane i odvijalo se u manastirima, samostanima i
sibijanmektebima. U to vrijeme otvara se i niža gimnazija za djecu svih
nacionalnosti, zvana Ruždija.
Masovno opismenjavanje u Banjaluci počinje sa otvaranjem srpske
konfesionalne muške škole 1862. godine. Nešto ranije 1859. godine otvorena
je prva hrvatska škola, ali kako je bila u sklopu samostana, ne može se reći
je bila građanska, mada je bila otvorenog tipa. Austrougarska započinje
velike školske reforme. U vrijeme kraljevine Jugoslavije započinje obavezno
školovanje djece, ali tek poslije drugog svjetskog rata može se govoriti o
obaveznom školovanju.
Univerzitet u Banjaluci osnovan je 7. novembra 1975. godine. Danas
Univerzitet ima trinaest fakulteta na kojima radi 195 profesora, 296
asistenata i 235 službenika. Trenutno na Univerzitetu studira oko 15 hiljada
studenata.
Postoji više privatnih fakulteta i Univerziteta (7).
Prirodne ljepote i turistička ponuda
Banjaluka je grad zelenila s više od deset hiljada stabala, uređenim
parkovima, zelenim površinama i čuvenim alejama.
Banjaluka ima šta da ponudi pa Vam nudi: prirodne ljepote svoje okoline,
mnogobrojne kulturno zabavne manifestacije, noćnu zabavu, raznovrsnu
ugostiteljsku ponudu od kafana do kafića i elitnih restorana, te solidnu
hotesku ponudu zasnovanu na bogatoj tradiciji.
Trgovačka tradicija
Zbog svog položaja Banjaluka je oduvijek bila značajan trgovački centar.
Tako su se kod nas nalazile robne kuće, lanci i prodavnice: NIK-a, Varteksa,
BEKA, Kluza, Standarda, Triglava, Kamenskog, Mure, Laboda, Oteksa, Alhosa,
Borca, Karneksa, 29. Novembra, Gavrilovića, Peka, Borova, Planike, Demosa...
Mnogima ova imena više ništa ne znače, a kod nekih izazivaju sjetu na onu
veliku državu: od Vardara pa do Triglava, i sve na dohvat ruke i sve naše.
A po farmerke se išlo u Trst, najčešće vozom, ali to se zaboravilo...
Danas su u Banjaluci postoji nekoliko megamarketa koji nude unificiranu robu.
A Gospodska ulica je zadržala svoju tradiciju i nudi svjetske brendove.
Banjalučankama i svima koji imaju dovoljno novca.
Svega ima... Benetton, i Boss i Hugo, i Zara i Azel, H&M, Mango; mada ponudu Gucci i Prada modela
još uvijek ravnopravno nude šaneri i ekskuzivni butici, a sve više i sumnjivi on-line lanci.
Banjalučki parkovi i aleje
Portal Banjaluka Aleje i parkovi napravio je Miroslav Božinović-Boki i
sadrži preko 100 fotografija iz banjalučkih parkova.
Najveći dio fotografija je iz arhiva mojTim, a tek neznatan broj je preuzet
sa Interneta.
Portal je urađen dvojezično (i na engleskom jeziku).